Ai
đi làm mà không mong ước được nghỉ ngày cuối tuần. Tuy nhiên, năm 1926, khi
Henry Ford giúp 'phát minh' và phổ biến khái niệm 'tuần làm việc 5 ngày' mà
chúng ta được thừa hưởng, ông có một 'mưu tính' hoàn toàn khác trong đầu.
Câu
chuyện bắt đầu vào năm 1914 khi một trong con người ảnh hưởng nhất nước Mỹ,
Henry Ford nâng mức lương hằng ngày cho các công nhân của mình từ 2,34 đô lên 5
đô.
Đây
là một quyết định vô cùng táo bạo và tạo nên một làn sóng ủng hộ lớn trong dư
luận.
Hàng
nghìn người xuất hiện tại các nhà máy để hy vọng có việc làm, tạo ra một đám
đông lớn đến mức sở cảnh sát phải xua đuổi họ bằng vòi cứu hỏa giữa mùa đông
lạnh giá.
Nhưng
sự kiện tăng lương không phải là hành động cảm thông của nhà tài phiệt đối với
hàng nghìn nhân viên của mình. Ford chỉ bị thuyết phục chấp nhận tăng lương khi
phó chủ tịch của ông, James Couzens, chỉ ra rằng hành động 'nghĩa hiệp' này
không chỉ được lòng dân chúng, mà bởi lẽ: khi nhiều tiền, các công
nhân sẽ có động lực chi tiêu mạnh tay hơn – và có thể lại quay sang mua chính
xe Ford.
Năm
1926, Ford áp dụng nguyên lý tương tự khi ông giới thiệu tuần làm việc 5 ngày
(trước đó, người đi làm ở hầu hết các nước vẫn đấu tranh kiên cường để được
nghỉ ngày thứ bảy).
"Mọi
người khi có nhiều thời gian rảnh hẳn phải có nhiều quần áo hơn," ông lập
luận. "Họ sẽ phải ăn nhiều loại thực phẩm hơn. Họ sẽ cần sử dụng nhiều
phương tiện giao thông hơn."
Ford,
có lẽ vô tình, đã tạo ra một thói quen mà mỗi người đi làm gặp hiện đại ngày
nay đều gặp phải: cuối tuần vừa là thời gian để nghỉ ngơi và vừa là thời gian
để đi mua sắm, tiêu thụ.
Nói
theo góc độ khác, cuối tuần chỉ là một trò ảo thuật của các công ty, một củ cà
rốt khiến những người đi làm tưởng mình được nghỉ, nhưng thực ra họ chỉ đang làm
một công việc khác: mua sắm.
Như
nhà kinh tế học John Kenneth Galbraith chỉ ra, sứ mệnh của sản xuất – và doanh
nghiệp – là "tạo ra những nhu cầu, rồi tìm cách thỏa mãn chúng" – và
cuối tuần là thời gian hoàn hảo để người tiêu dùng thỏa mãn các nhu cầu đó.
(Người ta thấy rằng người Mỹ chỉ tiêu nhiều nhất vào tối thứ 6, thứ 7, và ít
nhất vào thứ 2, thứ 3, có lẽ các quốc gia khác cũng không có gì khác nhiều.)
Hãy
thử tượng tượng, nếu không có hai ngày nghỉ cuối tuần, nền kinh tế Việt Nam sẽ
ảm đạm như thế nào.
Các
khu mua sắm, vui chơi, giải trí sẽ vắng bóng người, rạp chiếu phim cũng không
thể tăng giá cuối tuần vì ít người đến xem, các nhà hàng cũng không có
khách...vì tất cả mọi người vẫn đang ngồi làm việc. Nếu chỉ được nghỉ mỗi ngày
chủ nhật, thì họ lại quá mệt mỏi, chỉ muốn nghỉ ở nhà mà không chịu ra đường...
mua sắm và tiêu dùng.
Những
người đi làm mất gần 100 năm đấu tranh để được nghỉ ngày cuối tuần, nhưng họ
lại dành khoảng thời gian quý báu này để làm một công việc mới, đó là: mua sắm
và tiêu thụ.
Mặt
tích cực của phát minh "2 ngày nghỉ cuối tuần" này là: nền kinh tế sẽ
phát triển mạnh mẽ hơn, người dân tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ nhiều hơn, các
công ty bán được hàng mạnh hơn. Nhưng mặt trái là... bạn sẽ mãi không bao giờ
thoát khỏi guồng quay 'làm việc' này, dù là ở dưới một hình thức khác.
st
0 nhận xét:
Đăng nhận xét